Jednorazowe rękawice robocze są niezbędnym elementem ochrony osobistej dla personelu medycznego, pracowników laboratoriów i firm sprzątających oraz osób zatrudnionych w przemyśle spożywczym i gastronomii. Ze względu na skuteczną i tanią ochronę skóry dłoni przed drobnoustrojami i działaniem środków chemicznych wykorzystywane są także powszechnie do różnorodnych prac w domu i ogrodzie. Choć wybór jednorazowych rękawiczek wydaje się banalnie prosty, warto wiedzieć, na co zwrócić szczególną uwagę, aby spełniały idealnie swoją rolę. Pierwsze lepsze rękawiczki, mimo dopasowanego rozmiaru, mogą okazać się nieodpowiednie.

Rodzaje jednorazowych rękawiczek roboczych

Jednorazowe rękawice robocze różnią się od siebie przede wszystkim materiałem, z jakiego zostały wyprodukowane. Rodzaj materiału determinuje w dużym stopniu zastosowanie rękawic pod kątem ochrony skóry przed konkretnymi zagrożeniami. Podstawowy wymóg to właściwości hydrofobowe.

Najpopularniejsze rękawice jednorazowe wykonane są z lateksu – elastycznego i odpornego na uszkodzenia mechaniczne, w pełni biodegradowalnego materiału wytwarzanego z naturalnego kauczuku. Jednorazowe rękawiczki lateksowe zapewniają skuteczną ochronę przed zanieczyszczeniami, drobnymi skaleczeniami oraz czynnikami chemicznymi i biologicznymi. Warto jednak pamiętać, że rękawiczki z lateksu mogą uczulać i wywoływać miejscową pokrzywkę, świąd skóry lub inne reakcje alergiczne. W skrajnych przypadkach może dojść do niewydolności oddechowej.

Bezpieczną alternatywą dla osób uczulonych na lateks są rękawice nitrylowe lub winylowe. Jednorazowe rękawiczki nitrylowe wykonane są z syntetycznego kauczuku – hipoalergicznego materiału, który w porównaniu z lateksem charakteryzuje się większą wytrzymałością na uszkodzenia mechaniczne i lepszą odpornością na działanie agresywnych substancji chemicznych, ale nieco mniejszą elastycznością. Niektóre modele posiadają teksturowaną powierzchnię zwiększającą chwytliwość.

Jednorazowe rękawiczki winylowe produkowane z polichlorku winylu są najmniej elastyczne, a tym samym bardziej podatne na rozdarcia przy zakładaniu. Zapewniają nieco mniejszy stopień ochrony przed patogenami biologicznymi jak rękawice lateksowe i nitrylowe, ale są bardziej odporne na działanie olejów i środków chemicznych. Nie są jednak biodegradowalne.

Każdy z trzech rodzajów rękawiczek jednorazowych produkowany jest w wersji bezpudrowej lub pudrowanej (np. naturalną skrobią ziemniaczaną lub talkiem), dzięki czemu zakładanie i ściąganie rękawic z dłoni nie sprawia większego problemu.

Czym kierować się przy wyborze jednorazowych rękawic

Wybór materiału jednorazowych rękawiczek zależy od indywidualnych preferencji oraz zastosowania związanego z konkretnymi zagrożeniami. Niezależnie od rodzaju jednym z najważniejszych parametrów użytkowych jest odpowiedni rozmiar. Zbyt luźne rękawice nie zapewniają precyzyjnego chwytu i optymalnej ochrony przed zagrożeniami, a gdy są za ciasne, powodują dyskomfort. Ze względu na małą elastyczność idealne dopasowanie rozmiaru jest szczególnie ważne w przypadku jednorazowych rękawiczek winylowych. Dobór idealnego rozmiaru rękawiczek wiąże się z koniecznością zmierzenia obwodu w najszerszym miejscu dłoni oraz długości od nadgarstka do końcówki palca środkowego. Mimo że większość producentów rękawiczek stosuje jednakową numerację (od 6/XS do 10/XL), warto pamiętać, że jednolita standaryzacja rozmiarów rękawiczek jednorazowych nie jest obowiązkowa. Uzyskane wyniki należy więc porównać z tabelą rozmiarów danego producenta. Tylko wówczas zyskamy pewność, że rękawiczki nie będą ani zbyt ciasne, ani zbyt luźne.

Parametrem, który należy wziąć pod uwagę, jest także grubość rękawiczek. Co prawda cieńsze rękawice są z reguły bardziej elastyczne i komfortowe, jednak nie zapewniają takiej odporności na przebicie, jak rękawice grubsze, które mogą być z kolei mniej elastyczne. O grubości rękawic decyduje na ogół specyfika pracy i rodzaj możliwych zagrożeń.

Każdy rodzaj jednorazowych rękawiczek roboczych musi być przechowywany zgodnie z zaleceniami producenta i zużyty przed terminem ich przydatności. Należy trzymać je w oryginalnym opakowaniu zbiorczym, w suchym i chłodnym miejscu, z dala od promieni słonecznych. W przypadku niewłaściwego przechowywania i/lub po przekroczeniu daty, która gwarantuje zachowanie najwyższej jakości produktu, niektóre właściwości ochronne rękawic mogą się pogorszyć. Warto również pamiętać o prawidłowym sposobie ściągana jednorazowych rękawiczek. Należy zrobić to tak, aby ograniczyć możliwość kontaktu dłoni z zanieczyszczoną powierzchnią. Rękawicę chwytamy za brzeg i ściągamy, wywijając na drugą stronę. Po zdjęciu obu rękawiczek należy dokładnie umyć dłonie.

Certyfikaty i zgodność z obowiązującymi normami

Przed wyborem jednorazowych rękawic należy sprawdzić, czy posiadają odpowiednie certyfikaty oraz są wyprodukowane zgodnie z aktualnie obowiązującymi normami. Symbol CE oznacza, że spełniają unijne wymagania jakości i bezpieczeństwa. Najważniejsze normy dotyczące jednorazowych rękawic roboczych to ogólna norma EN 420 oraz EN 455. Pozostałe normy (EN 374, 388, 407, 511, 421) określają konkretne rodzaje zagrożeń.

Ogólna norma EN 420 (lub nowa wersja EN ISO 21420:2020) opisuje wymagania dotyczące konstrukcji, bezpieczeństwa, wytrzymałości, komfortu użytkowania oraz oznakowania i niezbędnych informacji.

EN 455 dzieli się na cztery części i określa wymagania dotyczące medycznych rękawic ochronnych jednorazowego użytku. EN 455-1 opisuje wymagania ogólne dla jednorazowych rękawiczek medycznych, takie jak wymiary, wytrzymałość, niezawodność i higieniczność. EN 455-2 dotyczy właściwości fizycznych. EN 455-3 określa wymagania dotyczące oceny biologicznej, a EN 455-4 wymagania dotyczące identyfikacji.

Norma EN 374 określa wymagania dla rękawic chroniących przed zagrożeniami chemicznymi i mikroorganizmami. Rękawice oznaczone normą EN 374-1 chronią przed niewielkimi zagrożeniami oraz chemią gospodarczą. EN 374-2 zabezpieczają dłonie przed przenikaniem niebezpiecznych substancji chemicznych i/lub mikroorganizmów. EN 374-3 (lub PN-EN 16523-1) zapewniają ochronę przed czynnikami chemicznymi w warunkach ciągłego kontaktu, a EN 374-5 przed mikroorganizmami.

Norma EN 388 dotyczy zagrożeń mechanicznych, EN 407 zagrożeń termicznych, EN 511 zagrożeń przed zimnem, a EN 421 zagrożeń promieniowaniem jonizującym i zanieczyszczeniem radioaktywnym.