Plan ewakuacyjny budynku jest specjalną planszą, na której zostanie przedstawiony sposób ewakuacji z budynku na wypadek wystąpienia niebezpiecznych sytuacji. W planie koniecznie muszą znaleźć się takie elementy jak drogi ewakuacyjne, wyjścia ewakuacyjne, miejsca zbiórek do ewakuacji czy rozmieszczenie sprzętu gaśniczego. Każdy plan ewakuacji jest sporządzany na podstawie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.
Czym jest ewakuacja, jakie są jej stopnie i rodzaje?
Ewakuacja jest zorganizowanym przemieszczeniem ludzi z miejsca, w którym występuje bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub zycia na tereny znacznie bezpieczniejsze. W zależności od sytuacji mogą być to działania prowadzone na niewielką skalę, jak i zdecydowanie bardziej złożone pod względem logistycznym akcje.
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, każdy zarządca lub właściciel obiektu przeznaczonego do użytkowania przez więcej niż 50 osób ma obowiązek dokonywania prób ewakuacyjnych, nie rzadziej niż co dwa lata. Ze względu na charakter działania placówek takich próbnych ewakuacji nie przeprowadza się w szpitalach, domach seniora, hospicjach, żłobkach i przedszkolach.
Wyróżnić można dwa rodzaje ewakuacji:
- planową - ludzie przemieszczają się z miejsc stanowiących zagrożenie do miejsc bezpiecznych zgodnie z odpowiednio wcześniej przygotowanym planem. Ewakuacja wcześniej opracowana jest wdrażana wyłącznie w momencie wystąpienia zagrożenia;
- doraźną, która ma miejsce wszędzie tam, gdzie nieoczekiwanie następuje zagrożenie dla życia i zdrowia osób znajdujących się na niebezpiecznym terenie. Taka ewakuacja nie jest wcześniej planowana.
Ewakuacja ma również swoje stopnie, zależne od skali występującego zagrożenia:
- ewakuacja I stopnia to niezwłoczne przemieszczanie ludzi, zwierząt oraz mienia z terenów, w których nastąpiło niespodziewane zagrożenie;
- ewakuacja II stopnia przebiega według wcześniej przygotowanego planu, która wdrożona jest w momencie wystąpienia pierwszych symptomów zagrożenia;
- ewakuacja III stopnia przebiega według wcześniej przygotowanego planu. Obejmuje sytuację dotyczące wojny lub zagrożenia bezpieczeństwa krajowego. Dotyczyć może ewakuacji z przewidywanych rejonów działania sił zbrojnych lub ewakuację z miejsc potencjalnie zagrożonych atakiem.
Decyzja o ewakuacji III stopnia podejmowana jest tylko w nadzwyczajnych okolicznościach.
Jakie są zasady przeprowadzania ewakuacji?
Sprawna ewakuacja z budynku powinna być przeprowadzana według ściśle opracowanego planu, z odpowiednim przygotowaniem. Ważne jest również stosowanie odpowiednich oznaczeń tak, by osoby przebywające w obiekcie wiedziały, w jaki sposób się z niego bezpiecznie wydostać do miejsca, w którym nie ma zagrożenia. Wszystkie znaki ewakuacyjne muszą być dobrze widoczne, najlepiej umieszczane blisko źródeł światła. Ich wymiary zależne są od tego, z jakiej odległości mają być widoczne. Ich umieszczanie niezbędne jest wszędzie tam, gdzie tylko może się pojawić wątpliwość co do tego, w jakim kierunku ma się odbywać ewakuacja z obiektu.
Plan ewakuacji obiektu musi uwzględniać wszystkie drogi ewakuacyjne, którymi będą mogły się poruszać osoby uciekające z miejsc zagrożenia do tych, w których będą mogli poczuć się bezpiecznie. Warto pamiętać o tym, że prawo definiuje, jaka ma być długość oraz szerokość dróg ewakuacyjnych, a właściciele budynku muszą się bezwzględnie do tych przepisów dostosować.
W planie ewakuacji muszą zostać także uwzględnione miejsca zbiórki, opatrzone specjalnym oznakowaniem.
Plan ewakuacji budynku powinien być czytelny, umieszczony w odpowiednim miejscu, aby każda osoba przebywająca w obiekcie wiedziała, w jaki sposób ma się zachować, gdy dojdzie do zagrożenia. Plan ewakuacji z budynku powinien być sporządzony osobno dla każdego piętra w obiekcie.
Jak przygotować pracowników na ewakuację budynku?
Każdy pracownik powinien zostać zapoznany z planem ewakuacji budynku, w którym został zatrudniony. Ponadto muszą wiedzieć, gdzie znajdują się gaśnice oraz poznać osoby odpowiedzialne za udzielenie pierwszej pomocy i ewentualne prowadzenie akcji ewakuacyjnej. Cała ta wiedza zawsze powinna być przekazywana w trakcie szkolenia BHP.
Systematycznie należy przeprowadzać również próby ewakuacyjne, aby przygotować pracowników na to, że w przyszłości takie zdarzenie może mieć realnie miejsce. W czasie alarmu pracownicy powinni udać się do najbliższego wyjścia ewakuacyjnego i kierować się nim zgodnie z kierunkiem znaków ewakuacyjnych. W sytuacji zagrożenia ważny jest spokój, należy poruszać się szybko, ale ostrożnie. Powinno się również pamiętać o tym, że w czasie ewakuacji zabronione jest wykorzystywanie okien oraz wind.
Ewakuacja budynków a przepisy
Zasady ewakuacji zostały określone w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych. Przepisy jasno określają, w jaki sposób należy dostosować drogę ewakuacji do liczby oraz stanu osób przebywających w obiekcie, w którym nastąpiła sytuacja zagrożenia.
Według nich plan ewakuacyjny koniecznie musi zawierać:
- dane dotyczące obiektu (jego powierzchni, wysokości, liczby kondygnacji),
- dane dotyczące odległości od sąsiadujących obiektów,
- przewidywaną liczbę osób przebywających na każdej kondygnacji,
- lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych,
- podziale obiektu na strefy pożarowe,
- informacje o usytuowaniu urządzeń przeciwpożarowych,
- informacje o drogach ewakuacyjnych.
Właściwe przygotowanie planu ewakuacji jest niezwykle istotne dla bezpieczeństwa przebywających w obiekcie ludzi.
